Waarom geeft de Koning der Nederlanden in 1818 toestemming en een subsidie aan een groep protestantse ondernemers om een Rooms Katholieke kerk en pastorie te bouwen in een naamloze veenkolonie in Overijssel, waar op dat moment minder dan 10 katholieke gezinnen wonen? En waren de pastoors van Avereest in de negentiende eeuw echt allemaal zo degelijk en saai als eerdere geschiedenisboekjes doen geloven? En wie waren die eerste generaties katholieken aan de Vaart. Stammen wij van hen af?
Dit zijn een paar van de vragen waarmee we aan de slag gingen in de voorbereidingen voor dit boek.

In de archieven in Den Haag, Utrecht en Zwolle zijn meer dan 16.000 documenten gefotografeerd en bestudeerd en al snel ontspon zich een geschiedenis waar tot nu toe niemand over gehoord heeft. Een geschiedenis die niet van generatie op generatie is doorverteld. Over de eerste pastoor, Nieuwentap, die zich weinig aantrok van de regels en zonder toestemming van boven regelde dat er huizen werden gebouwd op kerkegrond, om op die manier extra inkomsten uit erfpacht te krijgen. Of over de derde pastoor, Schuttelaar, over wie talloze klaagschriften van parochianen -onze voorouders- bewaard zijn gebleven. Als een romanschrijver het verhaal van Schuttelaar als fictie zou publiceren dan zou hem waarschijnlijk verweten worden dat zijn of haar fantasie op hol was geslagen. Maar in ons boek vertellen de archiefstukken letterlijk het verhaal: de transcripties van brieven zijn volledig in het boek opgenomen. Of over zijn opvolger, Verhoeven, die na zijn vertrek in 1873 aan de deken schreef: "Met genoegen kan ik U melden, dat ik blij ben van Avereest verlost te zijn". Of over de passie waarmee pastoor Bless in 1875 de nieuwe neogotische kerk tot stand bracht, waarin als vanzelfsprekend een orgel van Maarschalkerweerd moest worden geplaatst.

Door het verhaal van de kerk, haar pastoors en kerkmeesters, loopt ook het verhaal van de katholieke families die naar Dedemsvaart kwamen. Veel van hen kwamen uit het Duitse Emsland en de Grafschaft Bentheim, maar ook de bedelaarskolonie Ommerschans bracht katholieke families naar de parochie en zij allen vermengden zich met een aantal families van Sallandse oorsprong. Ze komen allemaal in het boek aan bod, zodat je bijna kunt spreken van een genealogie van een parochie.
Hoe zit het nu precies met parochianen Aegidius Brenninkmeijer en Baron Speijarts van Woerden? Hun rol en die van vele anderen wordt nu helder. Ook volgen we het armbestuur, dat vanaf 1860 over een armhuis beschikt. We zien hoe de zorg voor armen en zieken in de 19e eeuw niet veel minder complex is dan in de 21e eeuw. Vervolgens zien we de kerk zich in de 20e eeuw ontwikkelen in het Rijke Roomsche Leven, met een eigen school, veel verenigingen en tenslotte een verenigingsgebouw. Tegelijkertijd zien we dat daar waar de andere kerken in Avereest zochten naar samenwerking, de katholieke kerk daar nog niet aan moest denken. De titel van het boek is ontleend aan pastoor Akkerman, die in 1934 met pijn in het hart afstand moest nemen van zijn geliefde parochie. Hij eindigt zijn notulen in het kerkbestuur met de woorden "God zegene de vaart!".

Het boek is opgezet als chronologie. Daarbij is hoegenaamd geen gebruik gemaakt van eerdere geschiedschrijvingen: overal is gezocht naar oorspronkelijke en openbare bronnen, die bij de publicatie van het boek ook allemaal online raadpleegbaar zullen zijn, zodat de lezer zelf en vanuit huis de bronnen in kan zien en zelf kan doorzoeken. Het boek laat de ontwikkeling zien van een klassieke parochie naar een geloofsgemeenschap die in hoge mate drijft op een actieve groep parochianen.

Bij het boek is een website gebouwd: www.god-zegene-de-vaart.nl waardoor de lezer toegang krijgt tot elke bron die in het boek wordt aangehaald en voor zover deze online beschikbaar zijn. Ook staat het naamsregister bij het boek online met de namen van meer dan 1.000 personen die in het boek een rol spelen. Op de website krijgt U toegang tot hun genealogie en alle online bronnen waarin zij gevonden zijn.

De herdenking van het 200 jarig bestaan van de R.K. St Vitus kerk in Dedemsvaart, die gepland was voor 17 mei 2020, is afgelast. Het boek is op 20 december 2020 gepresenteerd.

Inmiddels is de online verkoop gestopt. Indien U het boek alsnog wilt aanschaffen, neem dan contact op met de auteur via rijnhart@bonmama.nl. Ik kijk dan of er nog een boek beschikbaar is.